I. Genel Olarak

5901 Sayılı Türk Vatandaşlık Kanunu (TVK) Türk vatandaşlığının istisnai yoldan kazanılmasına ilişkin düzenlemeleri ile birlikte Türk vatandaşlığının kazanılmasında kolaylık tanınmakta ve genel yoldan vatandaşlığa alınmada aranan şartlara nazaran daha az şart aranmaktadır.

5901 Sayılı Kanunun 12. Maddesi Türk vatandaşlığının kazanılmasında istisnai haller kenar başlığıyla Türk vatandaşlığının istisnai yoldan kazanabileceği durumları düzenlemiştir. 5901 Sayılı TVK m.12/1-b bendinde 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendine atıfta bulunarak Türk vatandaşlığının yatırım yoluyla kazanılması yoluna değinilmiştir.

Yatırım yoluyla vatandaşlığın kazanılması ülkelerin ekonomilerine canlılık katmak, yabancı yatırımcıyı ülkelerine çekmek gibi amaçlarla düzenlemeler yapmalarını sağlamıştır. Vatandaşlığın kazandırılmasında yatırımın bir araç olarak kullanılmasıyla; ekonomik durumun canlandırılması, yabancı yatırımcının teşvik edilmesi, ülkeye daha fazla yatırımın girmesi, ülkedeki istihdamın artması ve ekonomik büyüme hedeflenmektedir.

Ülkemizde de bu amaçlarla birlikte Türk hukukunda bu imkanı sağlayacak düzenlemeler yapılmıştır. Bu yönde yapılan ilk düzenleme 2016 yılında 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun 27. Maddesiyle 5901 sayılı Kanunu’nun istisnai haller kapsamında Türk vatandaşlığının kazanılmasını düzenleyen 12.maddesinin birinci fıkrasına yapılan eklemeyle,

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 31. Maddesinin birinci fıkrasına yapılan eklemeyle, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 31. Maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğunun istisnai haller kapsamında Türk vatandaşlığını kazanabileceği kabul edilmiştir.

5901 sayılı Kanunun 12. maddesine göre; “(1) Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Cumhurbaşkanı kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

…

b) 04.04.2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu”.

Bu düzenlemeye göre Türk vatandaşlığı için başvuruda bulunan yabancı kişilerde aranacak şartlar; yabancının milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali olmaması, maddede sayılan kişi gruplarından birisine dahil olunmasıdır. Buna göre; 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.31/1-j uyarınca ikamet izni alanlar, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali olmaması şartıyla, Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

Hükümde belirtilmek istenen ikamet izin türü, kısa dönem ikamet iznidir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun “Kısa dönem ikamet izni” başlıklı 31. maddesine göre;

“(1) Aşağıda belirtilen yabancılara kısa dönem ikamet izni verilebilir:

…

j) Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu”.

Bununla birlikte; kısa dönem ikamet izni almak için maddede belirtilen yabancılar statüsünde olmak yeterli olmayıp ayrıca 6458 sayılı Kanun m.32’de yer alan diğer şartların da sağlanması gerekmektedir.

6458 Sayılı Kanunun 32. maddesine göre kısa dönem ikamet izni almanın şartları şu şekildedir;

(1) Kısa dönem ikamet izinlerinin verilmesinde aşağıdaki şartlar aranır: a) 31 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan gerekçelerden biri veya birkaçını ileri sürerek talepte bulunmak ve bu talebiyle ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmek

b) 7nci madde kapsamına girmemek

c) Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak ç) İstenilmesi hâlinde, vatandaşı olduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak d) Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek

Dolayısıyla; Türkiye Cumhuriyeti’nde çalışmamakla birlikte, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen yatırımı yapan kişiler ve bu kişilerin yabancı eşleri, kendilerinin veya eşlerinin ergin

olmayan veya bağımlı çocukları, kısa dönem ikamet izni alma şartlarını sağlamış olacağından, Türk vatandaşlığının istisnai yolla kazanılabilmesi için gerekli şartlardan birisini sağlamış olacaklardır.

II. Taşınmaz Satın Alınması veya Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması

Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin m. 20/2-b uyarınca en az 400.000 Amerikan Doları veya üzerinde bir tutarda taşınmaz satın alıp, bu taşınmaz için tapu kaydında 3 yıl satılmayacağına dair şerh koydurmak veya en az 400.000 Amerika Dolarıkarşılığında kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş yapı için taşınmaz satış vaadi yapılmak suretiyle yabancıya bu imkanı sağlayacaktır.

1. Taşınmazın Niteliği

- Yabancı uyruklu gerçek kişiler, kanunda belirtilen kanuni sınırlamalara uyulmak şartıyla,ülkemizde nitelik bakımından her türlü taşınmazı ( konut, işyeri, arsa, tarla) edinebilmektedir.

- Vatandaşlık ediniminde kullanılacak satış veya satış vaadine konu taşınmaz/taşınmazlar; yabancı gerçek kişiler adına tapu sicilinde kayıtlı olmamalıdır.

- Edinecek olan yabancı gerçek kişinin ortağı ya da yöneticisi olduğu şirket tüzel kişiliği adınatapu sicilinde kayıtlı olmamalıdır.

- Satış yoluyla edinilecek veya satış vaadine konu olabilecek taşınmaz sayısında herhangi bir sınırlama söz konusu değildir. Yabancı kişi aynı anda veya farklı zamanlarda birden fazlataşınmaz satın alması durumunda bu taşınmazların toplam değerinin en az 400.000 Amerikan Doları tutarında olması gerekmektedir.

2. Taşınmaz Ediniminde Yasal Sınırlamalar

- Satış yoluyla veya satış vaadi sözleşmesi ile Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı kişilerin, öncelikle uyrukluk ve kanuni sınırlamalar bakımından tüm taşınmaz edinim şartlarınıtaşıması gerekmektedir.

- Türk hukukunda 6302 sayılı kanun ile ve Tapu Kanununda Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen ülkelerin vatandaşı olan yabancı uyruklu gerçek kişiler Türkiye’de taşınmaz ve sınırlı

ayni hak edinebilirler. Buna göre her ülke vatandaşı ülkemizde taşınmaz edinme imkanına sahip değildir. Örneğin Suriye vatandaşları şahısları adına ülkemizde taşınmaz edinemediklerinden, taşınmaz edinim yoluyla vatandaşlık başvurusu yapmaları da mümkün değildir.

- Ülke genelinde, yabancı uyruklu bir gerçek kişi, en fazla 30 hektar taşınmaz satın alabilir ve sınırlı ayni hak edinebilir.

- Yabancı uyruklu gerçek kişiler, özel mülkiyete konu ilçe yüz ölçümünün % 10’una kadar taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilirler.

- İlgili taşınmazın askeri yasak ve güvenlik bölgelerinde yer almaması gerekmektedir.

III. Taşınmaz Edinilmesi Yoluyla Vatandaşlığın Kazanılmasında Gerekli Evraklar ve İzlenecek Prosedürler.

Taşınmaz edinilmesi yoluyla vatandaşlığın kazanılmasında öncelikle Kanunda belirlenenşartlara uygun, yabancıların edinilmesine müsait ve en az 400.000 Amerikan Doları tutarında bir taşınmaz satın alındıktan sonra kısa süreli ikamet izni alınması gerekmektedir.

1. 6458 Sayılı Kanun Madde 31/1 (j) Uyarınca Kısa Süreli İkamet İzni Alınması 1.1 Başvuru Prosedürü

Taşınmaz edinilmesi yoluyla Türk vatandaşlığına başvuracak olan yabancının ilk olarak 6458sayılı Kanun’un 31’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca kısa dönem ikamet izni alması gerekmektedir.

Yabancının kısa dönem ikamet izni başvurusu yapması için Türkiye’ye geçerli bir vize veya vize muafiyetinden yararlanarak ülkeye giriş yapması gerekmektedir.

Yabancının ülkedeki kalış süresi uzatmak için başvurması gerektiği, ikamet iznine başvuru online şekilde yapılmaktadır.

Göç idaresinin online sitesinde başvuru formu doldurmak suretiyle online başvuru yapılmaktadır. Başvuru formu doldurulduktan sonra başvuru sürecinin tamamlatmak üzere İl Göç İdaresi Müdürlüğü için randevu alınmalıdır. Bu randevu e-ikamet sistemi üzerinden alınabilmektedir.

Randevu alındıktan sonra doldurulan formun çıktısı ve aşağıda yer alan gerekli evraklarla birlikte İl Göç İdaresine ulaştırılmalıdır.

Yabancı bu işlemleri kendisi yapabileceği gibi ülkede bulunmasına gerek olmadan özelvekaletname ile yetkilendirdiği kişi ile de bu işlemleri gerçekleştirebilir.

2. Taşınmaz Edinilmesi Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanılması İçin Başvuru2.1 Genel Olarak

Tapu Kadastro Müdürlüğünden uygunluk belgesi ve 6458 sayılı Kanun’un 31/1(j) bendiuyarınca kısa dönem ikamet izni başvurusunu tamamlayan yabancı gerekli evraklarla birlikte İl Göç İdaresine başvurarak işlemlerini gerçekleştirebilir.

Türk vatandaşlığının kazanılması başvurunda bulunan yabancı, kendi aile bireyleri adına başvuruda bulunabilmektedir. Başvurucu yabancının, eşi ve 18 yaşının altındaki çocukları için de başvuru yapması mümkündür.

Bu durumda başvurucu yabancının, kanunda belirtilen gerekli yatırımı yapmış olması yeterlidir. Yani taşınmaz edinme yoluyla Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı, aile bireyleri için de başvuru yapmak istediğinde, aile bireylerinin kısa dönem ikamet izni başvurusu yapmasıveya ek bir yatırım yapması şartı aranmamaktadır. Yalnızca yatırımı yapan kişinin gereklişartları taşıması, yabancı yatırımcıya aile bireyleri için de başvuruda bulunma imkanınıvermektedir.

Türk vatandaşlığı kazanacak yabancı dilerse yeni bir Türk isim ve soy isim alabilmektedir. Bu durumda, vatandaşlığı kazanacak kişinin, Türkiye Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti pasaportu tercih edeceği isim ve soy isme göre düzenlemektedir.

Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı uygunluk belgesi alma, kısa dönem ikamet izni başvurusu ve vatandaşlık başvurusu için gerekli bilgi ve belgelerin sunulması işlemleri özelvekaletname ile yabancıya gerek olmadan da sonuçlandırılabilmektedir.

2.3 Sonuç Olarak

Bu sürecin sonuçlanması ortalama 4 ay-1 yıl arası bir periyotta gerçekleşmektedir. Bu sürecin zamansal olarak kısalmasında önemli olan husus bu başvurunun eksiksiz yapılması ve bu konuda yabancılar hukukunda uzman bir avukattan hukuki destek alınmasıdır.